Road Movies: Δέκα ταινίες για το δρόμο

Με αφορμή το Las Acacias προσπάθησα να θυμηθώ τις καλύτερες ταινίες ''δρόμου'', τουλάχιστον σε ότι αντιπροσωπεύουν για το ενδιαφέρον αυτό, αμιγώς αμερικάνικο, υπο-είδος. Αν το ''καλύτερες'' είναι λίγο επιπόλαιο, το ''σημαντικές'' είναι επίσης καθαρά υποκειμενικό- το πιο πιθανό είναι να ξεχνάω και αρκετές. Σε κάθε περίπτωση: 

Εκτός συναγωνισμού: Αρκετά πριν ο αμερικάνικος (κυρίως) κινηματογράφος ''δει'' στον Δρόμο του Κέρουακ μια κάπως πρωτότυπη και αυτογνωσιακή ελευθερία, δυο μεγάλοι δημιουργοί χρησιμοποίησαν το μοτίβο του road movie φτιάχνοντας δυο κορυφαίες ταινίες: La Strada (1954) του Federico Fellini και τα ταξίδια ενός θίασου στον Ιταλικό Νότο και La Voie Lactee (1969) του Luis Bunuel και την σουρεαλιστική περιπλάνηση δυο αντρών από την Ισπανία στην Γαλλία και ταυτόχρονα σε όλη σχεδόν, χρονικά, ιστορία του χριστιανισμού. 

Οι δέκα πιο σημαντικές ταινίες δρόμου: (η κατάταξη είναι περίπου τυχαία)

10. Motorcycle Diaries (2004), Walter Salles. Ο Che Guevara όταν ήταν ακόμα Ernesto Guevara σε μια περιπλάνηση στις ταξικές αντιθέσεις της Νότιας Αμερικής σε μια μοτοσικλέτα. Από ημερολόγια του ίδιου του Che, ναι, έχει αρκετά προβλήματα στην προσέγγιση αλλά ξεπέρασε για λίγο το (επίσης με πρωταγωνιστή τον Gael Bernal) Y tu mama tambien (2001), του Alfonso Cuaron. 

9. Mad Max (1979), George Miller. Δυσκολεύτηκα στο αν πρέπει να είναι αυτό ή το επίσης από Αυστραλία, σχετικά άγνωστο Walkabout (1971), Nicolas Roeg. 

8. Thelma and Louise (1991), Ridley Scott. Φεμινιστικό road movie και απελευθερωτικό χαστούκι στην φαλλοκρατική αμερική. Ότι θα μπορούσε να πει και ο Τarantino με το πρόσφατο Death Proof αν δεν τον ένοιαζε τόσο το στυλ. 

7. Fear and loathing in Las Vegas (1998), Terry Gilliam. Τα έχουμε ξαναπεί, μεγάλη ταινία, η άλλη αμερική και όλοι οι λόγοι που έχασε. Ο Depp προσπάθησε να ξαναφέρει τις ίδιες ιδέες στο περσινό The Rum Diaries αλλά χωρίς ανάλογη επιτυχία. 

6. Straight Story (1999), David Lynch. Ο κύκλος της ζωής σε αλληγορία, καθώς ένας ηλικιωμένος ταξιδεύει πάνω από 400 χλμ με μια μηχανή του γκαζόν. Παρά τον σουρεαλισμό της υπόθεσης, είναι ίσως η μοναδική φορά που ο Lynch, αντί για εφιάλτες (Mullholand Drive, Eraserhead, Lost Highway κλπ) κατασκευάζει κάτι πιο προσγειωμένο και χαμηλότονο. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι στη θέση του η παράνοια του Wild at Heart (Ατίθαση Καρδιά, 1990) αλλά είναι επίσης εξαιρετικό στην απλότητά του. 

5. Easy Rider (1969), Dennis Hopper. Μάλλον προφανώς, η ταινία σύμβολο των '60s, ίσως λίγο υπερτιμημένη ως ταινία αλλά αναμφισβήτητο κομμάτι πολιτιστικής κληρονομιάς. 

4. Runaway train (1985), Andrey Conchalovskiy. Δεν ξέρω αν πρέπει καν να είναι εδώ (στο κάτω κάτω, δεν μιλάμε για αυτοκίνητο, αλλά για τρένο) αλλά αποτελεί μια από τις καλύτερες ταινίες που έχω δει. Ένας εγκληματίας (ο Jon Voight σε εμβληματικό ρόλο), ένας κακοποιός, μια υπάλληλος, σε μια απόδραση, σε ένα τρένο χωρίς οδηγό και φρένα. Πάει καιρός που το έχω δει για να θυμηθώ τις αλληγορίες και τους συμβολισμούς του, μπορεί να είναι απλώς μια ταινία δράσης. Αλλά μια εξαιρετική ταινία δράσης. Το αρχικό σενάριο είναι του Κουροσάβα, με έντονες αναφορές στον Σέξπιρ. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε ως ''Το τρένο της Μεγάλης Φυγής''.

3. Zabriskie Point (1970), Michelangelo Antonioni. Θα μπορούσε στη θέση της να είναι το ακόμα πιο υπαρξιακό Επάγγελμα: Ρεπόρτερ με τον Τζακ Νίκολσον και τα πιο αψεγάδιαστα travelling που έχει κάνει ποτέ κάμερα, αλλά το Zabriskie Point είναι (με μια αφαίρεση, ίσως και δυο) η Αμερική της δεκαετίας του '60. Κινηματογραφική εμπειρία.  

2. Bonnie and Clyde (1967), Arthur Penn. To πέρασμα μιας αληθινής ιστορίας παρανόμων στην μυθολογία της Τέχνης. Όρισε τα road movies και αποτελεί ίσως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα.    Η ταύτιση εδώ είναι με τους (εξωραισμένους βέβαια) παρανόμους. Το ίδιο έκανε, με τον δικό του τρόπο, ο Terence Malick το 1973 με το σκοτεινό Badlands, το οποίο θα μπορούσε κάλλιστα να βρίσκεται εδώ. 

1. Vanishing Point (1971), Richard Sarafian. Υπαρξιακός κινηματογράφος χωρίς πολλά λόγια, στους αχανείς δρόμους της αμερικάνικης ενδοχώρας, ένα κυνηγητό χωρίς αρχή (αλλά με τέλος), μια αλληγορία για το τέλος μιας εποχής και τον αγώνα ταχύτητας και αντοχής για την διατήρηση της ελευθερίας. 

Θα μπορούσαν επίσης να είναι: ''Γεννημένοι δολοφόνοι'' του Όλιβερ Στόουν, αν και η προτεραιότητα της ταινίας είναι το σκάνδαλο και όχι το μήνυμα. Ο ''Νεκρός'' αλλά και τα ''Τσακισμένα Λουλούδια'' του ποιητή Τζιμ Τζάρμους. Το ''Πλαγίως'' του Αλεξάντερ Πεν. Το ''Ψάχνοντας τον Νέμο'' (γιατί όχι;). Λόγω βιβλίων που βασίστηκαν και όχι τόσο λόγω της ταινίας καθαυτής, ''Ο δρόμος'' και το ''Γυρίστε το Γαλαξία με ωτοστόπ''. Και τέλος, ναι, το Zombieland.

Υ.Γ. Ορθότατη υπενθύμιση για το Paris, Texas του Wim Venders και για το Fandango του Kevin Raynolds. Ομολογώ ότι το τελευταίο δεν το έχω δει, όπως και το Sugarland Express, από τις πρώτες ταινίες του Spielberg.